W wielu krajowych i międzynarodowych umowach handlowych często organizują arbitraż w celu rozstrzygania sporów biznesowych. Oznacza to, że sprawa trafi do arbitra, a nie do sędziego sądu krajowego. Aby wykonanie orzeczenia arbitrażowego zostało zakończone, sędzia kraju wykonania musi wydać exequatur. Exequatur oznacza uznanie wyroku sądu polubownego i na równi z orzeczeniem sądowym może on zostać wykonany lub wykonany. Zasady uznawania i wykonywania zagranicznych wyroków reguluje konwencja nowojorska. Konwencja ta została przyjęta na konferencji dyplomatycznej ONZ 10 czerwca 1958 r. W Nowym Jorku. Konwencja ta została zawarta przede wszystkim w celu uregulowania i ułatwienia procedury uznawania i wykonywania zagranicznych orzeczeń sądowych między umawiającymi się państwami.
Obecnie konwencja nowojorska liczy 159 państw-stron
Jeśli chodzi o uznanie i wykonanie na podstawie artykułu V (1) Konwencji nowojorskiej, sędzia może mieć swobodę uznania w wyjątkowych przypadkach. Co do zasady, sędzia nie może badać ani oceniać treści orzeczenia sądowego w sprawach o uznanie i wykonanie. Istnieją jednak wyjątki w odniesieniu do poważnych wskazań istotnych wad orzeczenia sądowego, tak że nie można go uznać za rzetelny proces. Inny wyjątek od tej zasady ma zastosowanie, jeżeli jest wystarczająco prawdopodobne, że w przypadku rzetelnego procesu doprowadziłoby to również do zniszczenia orzeczenia sądowego. Poniższy ważny przypadek Wysokiej Rady ilustruje, do jakiego stopnia wyjątek można wykorzystać w codziennych praktykach. Głównym pytaniem jest, czy orzeczenie arbitrażowe, które zostało zniszczone przez rosyjski sąd, nadal może przejść procedurę uznania i wykonania w Holandii.
Sprawa dotyczy rosyjskiego podmiotu prawnego, który jest międzynarodowym producentem stali o nazwie OJSC Novolipetsky Metallurgichesky Kombinat (NLMK). Producent stali jest największym pracodawcą rosyjskiego regionu Lipieck. Właścicielem większości akcji spółki jest rosyjski biznesmen VS Lisin. Lisin jest także właścicielem portów przeładunkowych w St. Petersburgu i Tuapse. Lisin zajmuje wysokie stanowisko w rosyjskiej państwowej spółce United Shipbuilding Corporation, a także ma udziały w rosyjskiej państwowej spółce Freight One, która jest spółką kolejową. Na podstawie Umowy kupna, która obejmuje postępowanie arbitrażowe, obie strony zgodziły się na kupno i sprzedaż akcji NLMK Lisin na rzecz NLMK. Po sporze i opóźnionych płatnościach ceny zakupu w imieniu NLKM Lisin decyduje się wnieść sprawę do Międzynarodowego Sądu Arbitrażowego przy Izbie Przemysłowo-Handlowej Federacji Rosyjskiej i żąda zapłaty ceny zakupu akcji, która jest zgodna z dla niego 14,7 miliarda rubli. NLMK oświadcza na swoją obronę, że Lisin otrzymał już zaliczkę, co oznacza, że kwota ceny zakupu zmieniła się na 5,9 mld rubli.
W marcu 2011 r. Przeciwko Lisin wszczęto postępowanie karne w sprawie podejrzenia oszustwa w ramach transakcji akcji z NLMK, a także w sprawie podejrzenia o wprowadzenie w błąd przez sąd arbitrażowy w sprawie przeciwko NLMK. Skargi nie doprowadziły jednak do wszczęcia postępowania karnego.
Sąd Arbitrażowy, w którym toczy się sprawa między Lisin a NLMK, skazał NLMK na zapłatę pozostałej kwoty zakupu w wysokości 8,9 rubla i odrzucił pierwotne roszczenia obu stron. Cena zakupu jest następnie obliczana na podstawie połowy ceny zakupu według Lisin (22,1 mld rubli) i obliczonej wartości przez NLMK (1,4 mld rubli). W odniesieniu do zaliczki sąd skazał NLMK na zapłatę 8,9 mld rubli. Odwołanie od decyzji sądu arbitrażowego nie jest możliwe, a NLMK, na podstawie wcześniejszych podejrzeń o oszustwo popełnione przez Lisin, wniosła o zniszczenie wyroku arbitrażowego przez sąd arbitrażowy miasta Moskwy. Roszczenie to zostało przeniesione, a wyrok arbitrażowy zostanie zniszczony.
Lisin nie toleruje tego i chce wykonać nakaz zabezpieczenia udziałów posiadanych przez NLMK w jej własnym kapitale NLMK international BV w Amsterdam. Zniszczenie tego wyroku uniemożliwiło wykonanie nakazu konserwacyjnego w Rosji. W związku z tym Lisin wystąpił o uznanie i wykonanie wyroku sądu polubownego. Jego prośba została odrzucona. Na podstawie konwencji nowojorskiej powszechne jest, że właściwy organ państwa, którego wymiaru sprawiedliwości opiera się orzeczenie arbitrażowe (w tym przypadku sądy powszechne w Rosji), orzeka w ramach prawa krajowego o zniszczeniu orzeczeń arbitrażowych. Co do zasady sąd egzekucyjny nie może oceniać tych orzeczeń arbitrażowych. Sąd w postępowaniu wstępnym uważa, że wyrok sądu polubownego nie może być wykonany, ponieważ już nie istnieje.
Lisin wniosła apelację od tego wyroku w Amsterdam Sąd Apelacyjny. Trybunał uważa, że co do zasady zniszczony wyrok sądu polubownego zwykle nie będzie brany pod uwagę przy uznaniu i wykonaniu, chyba że jest to przypadek wyjątkowy. Wyjątkiem jest przypadek, gdy istnieją silne przesłanki wskazujące na to, że w orzeczeniu sądów rosyjskich brak jest istotnych wad, przez co nie można tego uznać za sprawiedliwy proces. ten Amsterdam Sąd Apelacyjny nie traktuje tej konkretnej sprawy jako wyjątku.
Lisin wniosła kasację od tego wyroku. Zdaniem Lisina sąd nie docenił również uprawnień dyskrecjonalnych przyznanych sądowi na podstawie art. V ust. 1 lit. e), który bada, czy orzeczenie o zagładzie zagranicznej może unieważnić procedurę wykonania orzeczenia arbitrażowego w Niderlandach. Wysoka Rada porównała autentyczną angielską i francuską wersję tekstu Konwencji. Obie wersje wydają się zawierać inną interpretację dotyczącą uprawnień dyskrecjonalnych przyznanych sądowi. Angielska wersja artykułu V (1) (e) stwierdza, co następuje:
- Uznania i wykonania orzeczenia można odmówić, na wniosek strony, przeciwko której się go wzywa, tylko jeżeli strona ta dostarczy właściwemu organowi, w którym występuje się o uznanie i wykonanie, dowód, że:
(...)
- e) Wyrok nie stał się jeszcze wiążący dla stron, został uchylony lub zawieszony przez właściwy organ kraju, w którym lub zgodnie z prawem którego orzeczenie zostało wydane. ”
Francuska wersja artykułu V (1) (e) stwierdza, co następuje:
„1. La Recnaissance et l'exécution de la zdanie ne seront odmawia, sur requête de la partie contre laquelle elle est invoquée, que si cette partie fournit à l'autorité compétente du pays où la recnaissance et l'exécution sont demandées la preuve:
(...)
- e) Que la sent n'est pas encore devenue obligatoire pour les party ou a été annulée ou suspendue par une autorité compétente du pays dans lequel, ou d'après la loi duquel, la zdanie a été rendue.
Uznaniowość wersji angielskiej („można odmówić”) wydaje się szersza niż wersja francuska („ne seront refusées que si”). Wysoka Rada znalazła wiele różnych interpretacji w innych źródłach dotyczących prawidłowego stosowania konwencji.
Wysoka Rada próbuje wyjaśnić różne interpretacje, dodając własne interpretacje. Oznacza to, że uprawnienia dyskrecjonalne można zastosować tylko wtedy, gdy istnieje podstawa odmowy zgodnie z Konwencją. W tym przypadku chodziło o podstawę odmowy dotyczącą „zniszczenia orzeczenia arbitrażowego”. Lisin musi udowodnić na podstawie faktów i okoliczności, że podstawa odmowy jest bezzasadna.
Wysoka Rada w pełni podziela pogląd Sądu Apelacyjnego. Według High Court, przypadek szczególny może mieć miejsce tylko wtedy, gdy zniszczenie orzeczenia arbitrażowego jest oparte na podstawach, które nie są zgodne z podstawami odmowy przewidzianymi w art. V ust. 1. Chociaż holenderskiemu sądowi przyznaje się uprawnienia dyskrecjonalne w przypadku uznania i wykonania, nadal nie występuje on o wydanie orzeczenia w sprawie zniszczenia w tym konkretnym przypadku. Sprzeciw Lisin nie ma szans powodzenia.
Ten wyrok Najwyższej Rady daje jasną interpretację, w jaki sposób należy interpretować art. V ust. 1 konwencji nowojorskiej w przypadku uznania uznaniowego przyznanego sądowi podczas uznawania i wykonywania wyroku o zniszczeniu. Krótko mówiąc, oznacza to, że tylko w szczególnych przypadkach zniszczenie wyroku może zostać unieważnione.